दिवाकर पोख्रेल
देउखुरी, माघ । दाङको दङगीशरण गाउँपालिका वडा नम्बर ५ निवासी हिरालाल चौधरीले अहिले बङ्गुर पालन गर्नुभएको छ । उहाँको खोरमा अहिले ५२ वटा बङ्गुर छन् । दुइबर्ष देखि बङ्गुर फर्म शुरु गर्नुभएको चौधरीलले बङ्गुर बिक्रीबाट सातलाख रुपियाँ आम्दानी गरिसक्नुभएको छ ।
सशस्त्र युद्धको समय बन्दुक बोकर परिवर्तनको पक्षमा लाग्नु भएका पूर्व जनमुक्ती सेना हिरालाल चौधरीले युद्धको समयमा धेरै दुख कस्ट ब्यहोरेपनि पहिलेको दुख पिडा विर्सदै जानुभएको छ । जनमुक्ती सेनामा हुँदा बज्र नाममा बिग्रेड कमान्डरको जिम्मेबारी समाल्नु भएका हिरालाल चौधरीले सेना समायोजनाको क्रममा स्वच्छीक अवकास राजेपछि सरकारबाट प्राप्त गर्नुभएको सातलाख रुपियाँबाटै बङ्गुर फर्म शुरु गरेको बताउनुभयोे ।

यस्तै राप्ती गाउँपालिका वडा नम्बर २ मुक्तीनगरका पहलमान चौधरीले गाउँमै कुखुरा फर्म गर्नुभएको छ । कुखुरा फर्मबाट उहाँले मासिक ५० हजार बढी आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ । सेना समायोजन क्रममा स्वच्छीक अवकास रोज्नुभएका चौधरीले राजनीति र व्यपार संगसंगै लग्नुभएको छ । उहाँ अहिले नेपाल कम्युनिष्ट पाटीको राप्ती गाउँपालिका सचिवालय सदस्य हुनुहन्छ । अबकास लिएपछि पाएको पाँचलाख रुपियाँको जगबाट उहाँले अहिले कुखुरा फर्मपनि बढाइसक्नु भएको छ । अबकासमा पाएको रकमबाट ,फर्मको शुरुवात गरेको हुँ, अहिले मासिक करिव ५० हजार आम्दानी हुन्छ, चौधरीले भन्नुभयो ।

राप्ती गाउँपालिकाकै विष्णु पौडेलले लालमटीयामा रेस्टुरेन्ट खोल्नुभएको छ । विष्णुले रेस्टुरेन्टबाट राम्रो आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ । शुरुवाती चरणमा काम नसिक्दा समस्या भयो । अहिले सबै काम जानेपछि रेस्टरेन्टपनि राम्रो चलेको छ, मासिक ३० देखि ४० हजार आम्दानी हुन्छ, पौडेलले भन्नुभयो । सोही गाउँका राजकुमार लामाले बाख्रापालन र कुखुरा फर्म संगै तरकारी खेती गर्दै आउनुभएको छ । लामाले पनि कुखुरा बख्रूा र तरकारी खेतीबाट राम्रो आम्दानी गर्नुभएको छ । घरपरिवार चलाउन सहजिलो छ, ब्यापार गरेपछि आम्दानी गर्न समय लाग्दो रहिनछ,लामाले भन्नुभयो । पुर्वजनमुक्ती सेनाहरु अहिले आयआर्जन तर्फ लाग्न थालेका छन् । तत्कालिन समयमा दाङमा जनमुक्ती सेना कति थिए भन्ने एकिन तथ्याङ नपाइएपनि दाङमा दुइहजार दुइसय हाराहारीमा जनमुक्ती सेना रहेको पाइएको छ । बाइसयको हाराहारीमा हुनुपर्ने हो, केहि साथिहरु पाटीमा हुनुहुन्छ, केही विदेशमा हुनुहुन्छ, नेपालमा भएकाहरु आयआर्जन घर व्यवहारमा पनि लाग्नु भएको छ, तत्कालिन बिग्रेड कमान्डर समेत रहनुभएका हिरालाल चौधरीले भन्नुभयो ।
तत्कालिन समयमा बन्दुक बोकेर युद्धमा जाँदाको पछुतो उहाँहरुलाई छैन । आफुहरुको अथक त्याग, मेहनतका कारण देशमा परिवर्तन सम्भव भएकोमा पूर्वजनमुक्ती सेनाको भनाइ छ । सधै युद्ध सम्झन आवश्यक पनि छैन,अहिले घव्यवहार र आयआर्जनमा लागेका साथिहरु छौ, पुर्व जनमुक्ती सेनालाई सहयोग भइरहेको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी ( नेकपा) का केन्द्रिय सदस्य निर्मल आचार्यले जानकारी दिनुभयो । उहाँहरुलाई व्यवसायीक बनाउनकोृ लागि पाटीले पनि सहयोग गरेकोछ, स्थानीय प्रदेश र केन्द्रिय सरकारसंग पनि पटक पटक कुराहरु भइरहेका छन्, आचार्यले भन्नुभयो ।
जनमुक्ती सेनाको महिला संस्थालाई देशभर सक्रिय बनाउने प्रयास पनि थालिएको छ । पुर्व जनमुक्ती सेना महिला प्रतिस्ठान नेपाल नाम दिएर देशभरका महिलाजनमुत्ती सेनालाई आयआर्जनमा लगाउने प्रयास थालिएको प्रतिष्ठानकी केन्द्रिय संयोजक लिला शर्माले जानकार िदिनुभयो । देशभर पाँचहजार सदस्यता वितरण गरिसकेका छौ,उहाँहरुलाई आयआर्जन र क्षमता विकास तालिम दिएर सक्षम बनाउने योजनाका साथ लागेका छौ, लिलाले भन्नुभयो । ११ वटा जिल्लामा प्रतिष्ठानको शाखा विस्तार गरिएको छ । जसले स्थानीय,प्रदेश र संघीय सरकारबाट अनुदान माग गरी सिपमुलक कार्यक्रमहरु संचालन गरिरहेको छ । प्रत्येक शाखाले बर्षमा २० लाख भन्दा बढीको कार्यक्रम गर्दै आएका छन् । जसबाट महिला पूर्व जनमुक्ती सेनाको क्षमता विकास र आयआर्जनमा थप टेवा मिलेको छ ।